Kedi ve köpeklerde burun genişletme operasyonu, genellikle brakisefalik olarak isimlendirilen hava yolu sendromu için yapılmaktadır. Brakisefallik kelimesinin anlamı, kısaltılmış kafa ya da basık yüz olarak düşünülebilir. Brakisefali hava yolu sendromu köpeklerde pug ve bulldog gibi bazı türlerde görülür. Kedilerde ise İran kedileri, Birmanya ve Himalaya gibi İran kökenli kedi cinslerinde görülebilir.
Köpeklerde Burun Genişletme Operasyonu
Brakisefali köpeklerin, diğer köpeklerin tersine deforme olmuş gibi bir yüze ve burna sahip olduğu görülür. Basit görünen kafatası kemiklerine sahip olan bu köpeklerin yüz ve burun kemikleri daha kısadır. Bu durum da köpeklerin fiziksel ve sağlık açısından sorun yaşamasına sebep olur. Bu sebeple köpeklerde burun genişletme operasyonu gerekebilir.
Brakisefal cins olarak tanımlanan köpekler:
- Bulldoglar (Fransız ve İngiliz)
- Boxer Köpekler
- Boston Teriyerleri
- Pekingese
- Çin Pugları
- Lhasa Apsos
- Shih Tzus
- Bull Mastiffler
Brakisefalik hava yolu sendromu olarak isimlendirilen hastalık, doğal olarak en çok brakisefalik ırklarda sık görülür.
Köpekte brakisefalik sendromu belirtileri arasında nefes almakta zorlanma, çok gürültülü nefes alıp verme ya da fiziksel faaliyetlerinde zorlanma görülebilir. Ayrıca bu durum köpekte ısı düzenlemesinin yanı sıra solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olabilir. Bunların yanı sıra köpeklerde sıkça görülen diğer belirtiler şunlardır:
- Horlama (yüksek sesli, gürültülü solunum ya da nefes alırken gürültülü nefes alıp verme)
- Hızlı nefes alıp vermek (“taşipne” olarak da bilinir)
- Öksürük ya da öğürme
- Yemek yemede zorluk
- Yutmada zorlanma
- Aşırı salya problemi
- Kusma
- Ara sıra görülen bayılmalar ya da çökme epizodlarının görülmesi
- Daralmış burun deliklerinin görülmesi
- Artan nefes çabasının görülmesi
- Cildinde ya da vücudunun nemli kısımlarında görülen maviye çalan renk değişimleri oluşması (“siyanoz” olarak da bilinen durum)
- Vücut ısısındaki yükselme (“hipertermi” olarak isimlendirilen durum)
Köpekte bu belirtilerden biri ya da birkaçı görülürse brakisefalik sendromu yaşadığı düşünülebilir. Bu sebeple köpeğin bir veterinere götürmek gerekir.
Köpeklerde Brakisefalik Hava Yolu Sendromu Nedenleri
Köpeklerde Brakisefalik hava yolu sendromu nedenleri, arasında en çok görülenler şunlardır:
- Uzamış ve yumuşak damak yapısı (köpeklere yapılan cerrahi operasyonların % 90’ında bu nedenin var olduğu bilinir)
- Dar burun deliklerine sahip olması ( Yani stenotik burna sahip olması) – (köpeklere yapılan cerrahi operasyonların hemen hemen % 50’sinde bu nedenin var olduğu bilinir)
- Ses ya da gırtlak hastalıkları (vakalardaki köpeklerin% 50’sinden fazlasında görülmüştür)
- Laringeal çökme durumu (vakalardaki köpeklerin yaklaşık % 10’unda görülmüştür)
- Anormal seviyede dar/ küçük nefes borusunun olması (hipoplastik trakea) Bu durum genel olarak İngiliz buldoglarında sıkça rastlanır.
Köpeklerde brakisefalik hava yolu sendromu, bu nedenlerle görülmektedir. Köpeklerin üst solunum yolunun kalıtsal bozuklukları ya da bu yolların gelişim sırasında meydana çıkan bozukluklardan kaynaklandığı bilinir.
Köpeklerde Brakisefalik Hava Yolu Sendromunun Tedavisi
Köpeklerde brakisefalik hava yolu sendromunun tedavisi, köpeğin şikayetlerinin derecesine ve köpeğin yaşamını ne ölçüde etkilediğine bağlı olarak yapılmaktadır. Bazen bir tedavi gerektirmeyen bu hastalık bazen de cerrahi müdahale gerektirebilir.
Köpeklerde brakisefalik hava yolu sendromu ameliyatı, bu hastalık için tercih edilen bir yöntemdir. Ameliyatta yarık durumdaki damak ya da dudağın düzeltilmesi gerekebilir. Ayrıca ameliyata girmeden önce köpeğe uygulanması gereken farklı bir beslenme türü verilebilir. Bu ameliyatın yavru köpeklere uygulanmadığı bilinir.
Bazı ameliyatlarda ise köpeğin burnundaki birtakım dokular çıkarılarak, burun içi genişletilebilir. Bu ameliyatta amaç, köpeğin daha geniş hava yollarına sahip olup daha iyi nefes almasına imkan sağlamaktır.
Eğer köpeğin hava yolunu kapatan ya da engelleyen yumuşak bir damağı var ise köpek ameliyat edilir. Bu ameliyatın amacı, köpeğin hava yollarını açarak daha iyi nefes almasını sağlamaktır.
Veteriner köpeğin ihtiyaçlarına uygun olarak hangi ameliyatın yapılması gerektiğine karar verir. Bu ameliyatlardaki temel amaç köpeğin düşen yaşam kalitesini yükseltmek ve köpeğin daha iyi nefes almasını sağlamaktır.
Eğer köpeğin brakisefali sendromuna sahip olmasına rağmen yaşam kalitesi düşmediyse ya da nefes alıp vermede sorun yaşamıyorsa veteriner, ameliyatı tercih etmeyecektir.
Ameliyatın başarısı veterinerin uzmanlığına, köpeğin yaşına, ameliyatı hastalığın hangi evresinde olduğuna bağlıdır.
Kedilerde Burun Genişletme Operasyonu
Brakisefali kedilerde, pek çok tıbbi sorun ortaya çıkmaktadır. Bunlardan biri de kedilerin burun deliklerinin dar ya da küçük olmasıdır. Bu kedilerde burun genişletme operasyonu gerekebilir. Brakisefali kediler İran kedileri, Birmanya ve Himalaya gibi İran kökenli kedilerdir.
Kedilerde Brakisefalik Hava Yolu Sendromu Belirtileri
Aslında bütün İran kedilerinde brakisefali hava yolu sendromu görülmez. Ancak kedinin genel olarak itilmiş gibi duran bir yüzü var ise bu durum kedinin brakisefali hava yolu sendromu yaşama ihtimali artırır. Kedilerde brakisefalik hava yolu sendromu belirtileri arasında en sık görülenler şunlardır:
- Horlama
- Yorgunluk
- Sesli nefes alıp vermesi
- Sık sık solunum yolu enfeksiyonu geçirmesi
Kedilerde bu belirtilerden biri ya da birkaçı görülüyorsa veterinere götürmek gerekir. Ayrıca bu belirtilere sahip kedilerin şikayetleri sıcak ve hava nemli olduğunda genellikle daha çok şiddetlenir.
Kedilerde Burun Genişletme Operasyonu
Kedilerde burun genişletme operasyonu, kedilerin küçük burun deliklerine sahip olması sebebiyle ve daha pek çok sebebe bağlı olarak yapılabilir. Kedilerin küçük burun deliklerine sahip olduğu tıbbi olarak stenotik burun olarak isimlendirilir.
Veteriner, eğer kedinin küçük burun deliğine sahip olmasının sorun yarattığını teşhis etmişse, kediye burun deliğini genişletmek için cerrahi müdahale yapabilir. Cerrahi müdahale öncesinde kediye detaylı bir test ve tahlil süreci başlatılır. Ayrıca kedi ameliyata girmeden önce burun etrafındaki tüyler traş edilerek bu bölge ameliyata hazır hale getirilir. Cerrahi müdahale genel anestezi altında yapılır. Cerrahi müdahale kedinin burun deliklerinin iki kenarına atılan iki kontrollü kesikle başlar. Veteriner hekim, gerekli ölçüde deriyi keserek burundan çıkarır. Kedinin iyi nefes alabileceği şekilde çıkarılan derinin miktarına veteriner hekim karar verir. Ameliyatın bitiminde kesikler dikişle kapatılır. Bu dikişler genellikle ameliyattan sonra alınmasına gerek olmayan eriyebilen iplerle yapılmaktadır.
Cerrahi müdahale sonrasında kedilerin genellikle hızla iyileştiği gözlemlenmiştir. Ayrıca cerrahi müdahalenin ardından kedilerin genelinde nefes alma sorunu ortadan kalkar. Ameliyatın başarısı veteriner hekimin çıkardığı deri parçasının gerekli miktarda olmasına, kedinin yaşına bağlıdır.
Bazı durumlarda kedilerin burun deliği genişletme ameliyatları lazer cerrahisi ile yapılabilir. Ameliyatta olduğu gibi kediye lazer cerrahisi öncesinde gerekli test ve tahliller yapılır. Ardından lazer cerrahisi ile veteriner hekim sorunu çözer. Bu teknikte dikiş atılmaz. Lazer cerrahisi müdahalesinden sonra kedilerde iyileşme yine hızlıdır. Genellikle bu teknikte de kedilerin nefes alması tam olarak sağlanır.
Kedilerde Görülen Bazı Solunum Yolu Hastalıkları
Kedilerde görülen solunum yolu hastalıkları, kedilerin nefes almasında sorun yaratan diğer unsurlardır. Bir kedinin solunum sorunu yaşadığının belirtileri şunlar olarak karşımıza çıkar:
- Burun akıntısı
- Aksırması
- Öksürmesi
- Sesli ya da zorlu nefes alıp vermesi
- Ses değişimi ya da sesini tamamen kaybetmesi
- Göğsünün içinden gelen anormal sesler olması
Kedilerde bu belirtilerden biri ya da birkaçı varsa bu kedinin bir solunum sorunu yaşadığını gösterir. Bu durumlarda veterinerlerden yardım alınmalıdır. Kedilerde solunum sorunu yaratan hastalıklar:
Kedilerde bronşit hastalığı varsa kedinin sürekli öksürdüğü gözlemlenir. Ayrıca kedideki bu öksürük kuru bir öksürüktür. Bazen kedilerin öksürük krizine girdiği ve bu krizin sonunda kustukları ya da köpüklü bir şekilde ağızlarından salya aktığı görülür. Vücut sıcaklığı normal ya da normalin üstünde olabilir. Ayrıca bronşit olan kedinin genellikle zayıf olduğu dikkat çeken bir ayrıntıdır. Kedilerde bronşit tedavisi, doğru bakım ve veteriner hekimin önerdiği etkili ilaçlarla gayet kolaydır.
Kedinin soluk borusunda yabancı cisim olması durumunda kedide aniden başlayan ve çok yoğun şekilde devam eden bir öksürük görülür. Bu durum genellikle kedinin soluk borusuna kaçan yabancı bir maddeden kaynaklanır. Böyle bir durumla karşılaşan kişilerin kedilerini eğer soluk borusundaki yabancı madde çıkmazsa veteriner hekime götürmeleri gerekmektedir.
Kedilerde larenjit tıpkı insanların çok konuştuğunda ya da ses tellerini çok yordukların sesleri kısıldığı gibi kedilerin de çok miyavladıklarında ya da çok fazla öksürdükleri zaman sesi kısılır. Bu durumda kedinin sesini bir süre dinlendirme ya da ses kısıklığı öksürük sebebiyle oluştuysa bu öksürüğü tedavi ettirmek gerekir. Fakat bazı kedilerde larenjit kronikleşir. Kronik larenjitte bazen kedilerde polip, daha ağır şikayetler ya da sıkça tekrarlayan ses kısıklığı görülebilir.
Kedilerde damak yarığı, genellikle doğuştan gelen bir bozukluğun sonucunda oluşan bir hastalık olarak tanımlanır. Bu kedilerin ağzında ve burun boşlukları arasında delik görülür. Kedide damak yarığı varsa ve bu yavru bir kedi ise annesinden süt içemeyecek haldedir. Damak yarığının temel belirtilerinden biri burun akıntısı olarak bilinir. Gerekli müdahaleler zamanında yapılırsa kedilerde damak yarığı tedavisi kolayca bir ameliyatla yapılabilir.
Kedilerde rinit hastalığı, bu hastalıkta genellikle kedilerde burundan gelen akıntı yeşil ve kötü kokuludur. Bu burun hastalığı bakteri ya da mantar sebebiyle oluşmuş olabilir. Kedide böyle bir sorun çıkması halinde veteriner hekime gidilmelidir. Veteriner hekim, kediye hastalığın sebebini ortadan kaldıracak doğru antibiyotik tedavisini uygular. Kedilerde rinit hastalığı tedavisi, oldukça kolaydır.
Kedilerde pnömoni (zatürre) hastalığı, sıkça görülen solunum yolu enfeksiyonları arasında yer almaktadır. Kedide pnömoni ya da halk arasında bilinen adıyla zatürre varsa; kedide öksürük, ateş, hızlı nabız, göğüste hırıltı belirtileri ortaya çıkar. İnsanlarda olduğu gibi kedilerde de pnömoni, akciğer iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Kedilerde de akciğer iltihaplanmasına virüs, bakteri, çeşitli alerjenler ya da parazitler sebep olabilir. Kedilerde pnömoni (zatürre) tedavisi, oldukça kolaydır. Hastalık ilerlemeden veteriner hekime başvurmak hastalığın tedavi sürecini kısaltacaktır.
Kedilerde solunum yolu tümörleri nadiren görülmekle birlikte kediler için zorlu bir süreç haline gelmektedir. Kedilerin solunum yollarında görülen tümörler sesli ya da gürültülü denilebilecek bir solunuma yol açabilir. Bazen bu sorun kedilerin nefes almasını büyük ölçüde engelleyebilir veya öksürüğe sebep olabilir. Bu gibi bir durum söz konusu olduğun zaman veteriner hekimden yardım alınmalıdır. Kedilerde solunum yolu tümörleri tedavisi tıpkı insanlarda olduğu gibi erkenden tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.
Kedilerde soluk borusu lokapsı, kedilerde en çok karşılaşılan solunum yolu hastalığıdır. Bu hastalık kedide bazen doğumdan itibaren görülebildiği gibi bazen de sonradan gelişen bir durum olarak karşımıza çıkar. Kedide bu hastalık varsa ara sıra solunumda güçlük çekebilir ya da çok sesli/ gürültülü nefes alıp verebilir. Bu durumda kedilerin veteriner hekime götürülmesi gerekir.
Kedilerde alerji olması durumunda öksürük en çok görülen belirti olarak karşımıza çıkar. Ayrıca bazı kedilerde bu durum göz sulanmasına sebep olur.