Ayni insanlarda olduğu gibi kediler de zaman zaman anksiyeteden muzdarip olabilirler. Bu durum birçok farklı şekilde kendini belli etmektedir. Ev ortamında yaşayan kediler, dışarıdan bakıldığında sakin ve huzurlu görünse de, birçok psikolojik stres kaynağına maruz kalabilirler. Anksiyete (kaygı bozukluğu) ve buna bağlı gelişen agresif davranışlar, kedi sağlığı açısından hem fiziksel hem de davranışsal problemlere yol açabilir. Burada bir ayrım da kedinin şehirde mi yoksa kırsalda mi yasadığıyla alakalıdır. Şehir kedilerinde anksiyete daha çok görülürken, kırsalda yasayan kedilerde agresyon daha belirgin şekilde seyretmektedir.
İçindekiler
Kedilerde Anksiyete ve Agresyon Nedir?
Anksiyete:
Kedilerde anksiyete, genellikle bir tehdit algısına karşı gelişen uzun süreli stres ve korku halidir. Bu durum, evcil hayvanın yaşam kalitesini düşürürken aynı zamanda davranış bozukluklarına da yol açabilir.
Agresyon:
Agresyon, kedinin kendini tehdit altında hissettiğinde ya da bir stres kaynağına karşı geliştirdiği saldırgan davranışlardır. Anksiyete agresyonun en sık nedenlerinden biridir.
Ev Ortamında Anksiyete ve Agresyonun Nedenleri
Evde yaşayan kedilerde bu sorunların ortaya çıkmasında birçok çevresel ve bireysel faktör etkili olabilir:
- Ani çevresel değişiklikler (taşınma, yeni eşya, tadilat)
- Yeni bir hayvan ya da insanın eve gelmesi
- Yalnız kalma süresinin artması
- Sahip değişikliği
- Aşırı ilgisizlik veya aşırı ilgi
- Sesli ev aletleri, misafirler, çocuklar
- Geçmiş travmalar (barınaktan sahiplenilen kedilerde sık görülür)
- Ağrıya veya hastalığa bağlı stres
Kedilerde Anksiyete ve Agresyon Belirtileri
Bu davranış bozukluklarının belirtileri genellikle gözle fark edilebilir ama doğru yorumlanması gerekir. En yaygın belirtiler:
Anksiyete Belirtileri:
- Saklanma, sürekli köşelere çekilme
- Uykusuzluk ya da aşırı uyuma
- Sürekli miyavlama, ses değişimleri
- İştahsızlık ya da aşırı yeme
- Aşırı temizlik (kendini fazla yalama)
- Eşyaları tırmalama, etrafa idrar püskürtme
Agresyon Belirtileri:
- Tıslama, hırlama
- Ani saldırma (sahibine veya diğer hayvanlara)
- Kuyruğunu hızla sallama
- Göz bebeklerinde büyüme
- Kulakların geriye doğru yatması
- Temastan kaçınma veya temas sırasında ısırma
Not: Anksiyete bazen “sessiz agresyon” olarak da kendini gösterebilir; kediniz saldırgan davranmasa bile ciddi psikolojik baskı altında olabilir.
Teşhis: Kedide Anksiyete ve Agresyon Nasıl Tanınır?
Veteriner hekim teşhisi için hem fiziksel hem de davranışsal analiz yapılır:
1. Ayrıntılı Anamnez (Geçmiş Öykü):
- Davranışların ne zaman başladığı
- Ortamda olan değişiklikler
- Diğer evcil hayvanlar veya aile bireyleriyle ilişkiler
2. Fiziksel Muayene:
- Ağrı, enfeksiyon, hipertiroidi gibi davranışı etkileyen fiziksel nedenler dışlanır.
3. Davranışsal Değerlendirme:
- Gözlem ve gerekirse video kayıtları ile davranış analiz edilir.
- Agresyon tipi belirlenir: korkuya bağlı mı, bölge savunması mı, yönlendirilmiş mi?
4. Kan ve İdrar Tahlilleri:
- Endokrinolojik bozukluklar (tiroid, adrenal bezler), sistemik enfeksiyonlar değerlendirilir.
Tedavi Süreci: Anksiyete ve Agresyon Nasıl Kontrol Altına Alınır?
1. Çevresel Düzenleme (Stres Kaynaklarının Azaltılması):
- Kedinin güvenli hissedebileceği bir alan yaratılır.
- Uyaran yoğunluğu azaltılır (yüksek ses, ani hareketler).
- Rutin oluşturulur: mama, oyun ve ilgi zamanları sabit tutulur.
2. Davranışsal Terapi ve Eğitim:
- Kademeli alıştırma
- Karşıt koşullandırma (pozitif uyarıcılarla eşleştirme)
- Clicker eğitimi veya ödül bazlı yaklaşımlar
3. Feromon ve Doğal Destek Ürünleri:
- Sentetik feromon ürünleri
- Sakinleştirici etkiye sahip doğal takviyeler
4. Veteriner Reçeteli İlaç Tedavisi (Gerektiğinde):
Veteriner hekimin uygun görmesi halinde kullanılabilecek ilaçlar:
- TCA (Trisiklik Antidepresanlar)
- SSRI (Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri)
- Anksiyolitikler
İlaçlar mutlaka veteriner gözetiminde verilmelidir. Doz ayarı, kullanım süresi ve kombinasyonları bireysel olarak planlanmalıdır.
5. Takip ve Uzun Vadeli İzlem:
- Tedavi süreci haftalar hatta aylar sürebilir.
- Davranışsal değişikliklerin takibi ve gerekiyorsa plan revizyonu gerekir.
- Bazı kedilerde tedavi kesildiğinde semptomlar tekrar edebilir.
Evde Kedi Anksiyetesini Önlemenin Yolları
- Kedinize güvenli bir kaçış alanı oluşturun (örneğin bir kedi evi).
- Günlük oyun saatleri düzenleyin (avlanma içgüdüsünü tatmin eder).
- Yeni kişiler veya hayvanlarla tanıştırırken zamana yayın.
- Beslenme, tuvalet ve oyun rutinlerini bozmamaya çalışın.
- Taşınma, tadilat gibi büyük değişiklikleri kademeli ve kontrollü uygulayın.
Sonuç: Davranış Bozukluğu Hastalıktır, Ciddiye Alınmalıdır
Kedilerde anksiyete ve agresyon, sadece “huysuzluk” olarak algılanmamalıdır. Bu davranışlar, genellikle psikolojik veya fiziksel bir rahatsızlığın dışavurumudur. Erken fark edilip doğru şekilde yönetilmediğinde, kalıcı davranış bozukluklarına ve ev ortamında ciddi huzursuzluklara neden olabilir.
Veteriner hekim desteğiyle yapılan doğru tanı ve bireye özel tedavi planı sayesinde, kedinizin yaşam kalitesi belirgin şekilde artırılabilir. Unutmayın; mutlu kedi, sağlıklı bir evin anahtarıdır. Eğer kediniz, anksiyete veya agresyon semptomları gösteriyorsa bu rahatsızlığın bir an evvel tedavi edilip kontrol altına alınması hem onun hem de sizin için en iyisi olacaktır. Aşağıda bulunan telefon numaramız üzerinden bizlere ulaşabilir, detaylı bilgi alabilir ve en kısa sürede randevunuzu planlayabilirsiniz.
