Kedi ve Köpeklerde Kuduz Aşısı
Çoğu insan kuduz hastalığı ile ilgili en az birkaç hikâye duymuştur. Evcil hayvan besleyen bireylerin çoğu ise kuduz hastalığının tehlikelerinin genellikle farkındadır. Bu yazımızda size, kuduzdan ve bu hastalığı önlemek için aşıların gerekliliğinden bahsedeceğiz. Kuduz hastalığı hem evcil hayvanı olan hem de olmayan her birey için kuduz aşısı önemli bir konudur. Bilinçli hareket ederek ve kuduz aşılarının önemini kavrayarak, kuduz hastalığınızı toplumlarımızdan uzak tutabiliriz.
İçindekiler
Kuduz Tam Olarak Nedir?
Kuduz, sinir sistemini tahrip eden bir virüsün ürettiği ve hayvanlar yoluyla bulaşan ölümcül bir hastalıktır. Enfekte bir hayvan birini veya başka bir hayvanı ısırdığında, virüs tükürükte salgılanır ve diğer kişiye veya diğer hayvana yayılır. Daha az sıklıkla ısırmanın dışında kuduz, enfekte olmuş bir hayvan tükürüğünün bir kişi veya hayvan ile temas etmesi durumunda da bulaşabilir. Kuduz hastalığının dış belirtileri ve semptomları ortaya çıktığında hastalık neredeyse ölümcül bir aşamaya gelir. Bu yüzden kuduz hastalığını önlemek oldukça mühimdir.
Memeli hayvanlar kuduza yakalanabilecek tek hayvanlardır. Diğer tüm hayvanlar hastalığa bağışıktır. Kuduz en yaygın olarak vahşi hayvanlarda görülür; rakunlar, yarasalar, çakallar ve tilkiler kuduzdan en sık etkilenen türlerdir. Bununla birlikte evcil hayvanlar da kuduza yakalanabilir. Kediler, son yıllarda kuduza yakalanan en yaygın evcil hayvan haline gelmiştir. Bunun nedeni, birçok kedi sahibinin evcil hayvanlarını aşılamaması ve bunun sonucunda kedilerin gerek dışarıda gerekse eve yarasalar girdiğinde kuduza maruz kalabilmesidir.
Kuduz hastalığı kediler kadar köpeklerde ve sığırlarda da önemli bir sayıda bulunur. Bunlar dışında hastalık atlarda, keçilerde, koyunlarda, domuzlarda ve yaban gelinciğinde de teşhis edilmiştir. Çoğu durumda, aşılama programları ve başıboş hayvan kontrolü ile evcil hayvanlar kuduzdan korunabilmektedir. Kediler, köpekler, gelincikler, atlar, sığırlar ve koyunlar için FDA tarafından onaylanmış kuduz aşıları mevcuttur.
Kuduza yakalanmış atlar ve çiftlik hayvanları ise, diğer semptomların yanı sıra melankoli, kendine zarar verme veya parlak ışıklara karşı yüksek hassasiyet belirtileri de gösterebilir. Kuduz olmuş bir hayvan, doğal insan korkusunu kaybedebilir ve beklenmedik davranışlar sergileyebilir. Örneğin normalde sadece geceleri görülebilen bir hayvanın gündüzleri etrafta gezindiği görülebilir.
Köpeğinize veya kedinize bulaşan virüs, sinirler yoluyla beynine geçer. Bu, kedilerde 28 ila 42 gün arasında köpeklerde ise 21 ila 80 gün arasında sürer. Virüs ilerledikçe klasik kuduz semptomlarını yaşamaya başlayabilirsiniz.
Kuduz hastalığı, her yıl on binlerce insanın ölümünden sorumludur ve enfeksiyon tipik olarak enfekte bir hayvanın bir kişiyi ısırması veya tırmalaması sonucu ortaya çıkar. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kuduz bulaşmış köpekler, insanlardaki tüm kuduz vakalarının yüzde 99’unu oluşturan, dünya çapında en yaygın insan kuduz bulaşma kaynağıdır. Bununla birlikte, kendi kuduz varyantlarını taşıyan yaban hayatı hayvanları, köpeklere kuduzun yeniden bulaşması konusunda kalıcı bir tehdit oluşturur.
Kuduz hastalığını daha detaylı öğrenmek için 7 Madde ile Kuduz Hastalığı Nedir? sayfasını inceleyebilirsiniz.
Etkili bir kuduz aşının geliştirilmesi sayesinde bu hastalık tamamen önlenebilmektedir. Evcil hayvanınızı kuduza karşı aşılayarak onu yalnızca hastalığı taşıyan vahşi bir hayvan tarafından ısırılması durumunda hasta olmaktan korumakla kalmayacak, aynı zamanda kuduz olduğunda temas edebileceği diğer hayvanları da koruyacaksınız. Bununla birlikte evcil hayvanınız virüse yakalanırsa hayvanınızla iletişim halinde olan yakınlarınız da kuduz tehlikesi altında kalabilir. Aşı, siz ve evcil hayvanlarınızın, acı verici semptomlardan ve hatta ölümden korunmasına olanak sağlar.
Köpekler ve kediler ilk olarak 4 ila 6 aylıkken kuduza karşı aşılanmalıdır. Kedi aşıları, bazı durumlarda iki aylıkken uygulanabilir. İlk aşılama sırasında hayvanın yaşı ne olursa olsun, orijinal aşılamadan bir yıl sonra bir destekleyici aşı yapılmalıdır. İlk aşılamadan sonraki 28 gün içinde bir hayvanın kuduz virüsü enfeksiyonuna karşı bağışıklık kazanmış olduğu kabul edilebilir. Yaban gelinciğinin ve koyunların aşılanması ise en erken üç aylıkken başlayabilir.
Kuduz aşısı, diğer aşılarla aynı şekilde çalışır. İmmünolojik bir tepki ortaya çıkarmak için bir hayvanın vücuduna az miktarda virüs enjekte edilir. Aşı, virüsün değiştirilmiş veya uyku halindeki bir versiyonundan oluşur; hastalığa neden olmaz, ancak hastalıkla savaşacak antikorların üretilmesini sağlayacak bir bağışıklık tepkisini tetikler. Kuduz aşısında virüsün aktif olmayan bir versiyonunun kullanılması sonucunda, bağışıklık tepkisi zamanla yavaş yavaş bozulur. Bu yüzden hayvanlar kuduz hastalığına karşı korunmak için birçok doz aşıya ihtiyaç duyar. Aşıya bağlı olarak yılda bir veya üç yılda bir aşının tekrarlanması gerekir.
Son derece ölümcül bir zoonotik hastalık olmasına rağmen, kuduz, aşılar ile kolayca önlenebilir. Hastalığın semptomları ortaya çıktığında, durumu tersine çevirmek imkansızdır. Uluslararası evcil hayvan seyahati için kuduz aşısı ve titre testi gereklidir; bu, virüsün bulaşmasını önler ve evcil hayvanınızın güvenliğini ve sağlığının yanı sıra diğer yerel hayvanların güvenliğini ve sağlığını sağlar. Çoğu ülke, seyahat etmeleri için hayvanların kuduz aşısı olduktan sonra 21 ila 30 gün arasında beklemesini şart koşar. Bunun nedeni, antikorların oluşmasının ve evcil hayvanınızı hastalıktan korumasının 21 ila 30 gün arasında gerçekleşmesidir.
Ek olarak, hiçbir ülke kuduza yakalanma riskine karşı tamamen bağışık olmadığı için de uluslararası seyahatlerde kuduz aşısı gereklidir. Kuduz hastalığının olmadığı ülkelerdeki köpeklerin bile vahşi veya korunmasız hayvanlara maruz kalmaları durumunda hastalığa yakalanma olasılıkları vardır.
Evcil hayvanınızı kuduz virüsünden korumak için her şeyden önce, onu düzenli olarak veterinere götürün ve kuduz aşılarının güncel olduğundan emin olun. Bununla birlikte aşağıdaki önlemleri alarak, kuduz hastalığını hayatınızdan uzak tutabilirsiniz:
- Kedileri içeride ve köpekleri sürekli gözetim altında tutarak evcil hayvanlarınızı kontrol altına alın. Bu sayede evcil hayvanınızın diğer hayvanlarla olan etkileşimini gözlemleyebilir ve önlemler alabilirsiniz.
- Yeterince bakılmayan veya tutarlı bir şekilde aşılanamayan evcil hayvanların miktarını sınırlamaya yardımcı olmak için evcil hayvanlarınızı kısırlaştırın.
- Sokak hayvanları sıklıkla aşısız veya hasta olduğundan, yetkili birimlerden destek isteyerek bu hayvanların bakımlarının yapılmasına yardımcı olun.
- Son olarak çevrenizdeki hayvan sahiplerini kuduz hastalığı ve kuduz aşısının önemi hakkında bilgilendirin.
Evcil hayvanınızın kuduza karşı korunduğundan emin olmak ve aşılarını yaptırmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
