Kediler, genellikle dışarıdan gözlemlendiği zaman oldukça öz güvenli ve özgür ruhlu canlılar olarak tanımlanır. Oysa çevresel değişiklikler ya da çeşitli travmatik olaylar kedilerin ruhsal durumlarını ciddi ölçüde etkiler. Tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerde de kaygı ve stres durumları çok fazla öne çıkabilir. Kedilerdeki tüm bu kaygı bozukluklarını ve stresi anksiyete kapsamında incelemek mümkündür.
Kedilerde anksiyete problemi, fiziksel belirtilerin yanında çeşitli davranış kalıpları ile kendini belli eder. Ne yazık ki yoğun düzeyde anksiyete problemine sahip kedilerin yaşam kalitesi ciddi ölçüde bozulur. Ayrılık endişelerinden sosyal etkileşim eksikliğine kadar pek çok sebebi olan anksiyete konusunu kediler özelinde inceleyeceğiz.
Kedilerde Anksiyete Nedir?
Kedilerde oluşan anksiyete problemi, patili dostlarımızın çevresel ya da doğrudan psikolojik bir uyaran karşısında aşırı stres ve kaygı hissetmesiyle kendini var eden durumu ifade eder. Kedilerde anksiyete aslında sadece bir huzursuzluğu yansıtmaz. Aynı zamanda kronikleşebilen ve kedinin günlük yaşamını etkileyen bir ruhsal rahatsızlık olarak da tanımlanabilir. İnsanlarda görülen anksiyete bozukluklarına benzer şekilde, kedilerde de güven eksikliği bu aşamada öne çıkar. Diğer taraftan tedirginlik ve kontrol kaybı gibi duyguların da baskın olduğu görülür.
Normal koşullarda kediler, rutinleri sayesinde kendilerini çok güvende hissederler. Bu konforlu düzen farklı nedenlerle birden bozulduğunda ya da tehdit algısı oluştuğunda anksiyete belirtileri de devreye girer. Örnek vermek gerekirse evde yeni bir hayvanın varlığı, taşınma süreci ya da sahibin çok uzun süreli yokluğu bu duruma zemin hazırlayabilir. Kendini korumak isteyen kediler, böyle senaryolardan sonra içine kapanabilir veya aşırı tepkiler geliştirebilir.
Anksiyete, ruhsal sorunların ötesinde fiziksel açıdan da yansımalar sunan bir durumdur. Kronik stres yaşayan bir kedide bağışıklık sistemi zayıflayabilir. Aynı zamanda tüy dökülmesi artabilir veya sindirim sorunları görülebilir. Bu yüzden anksiyeteyi kedinin genel sağlığını tehdit eden bütünsel bir sorun olarak görmek en doğru yaklaşımdır.
Kedilerde Anksiyete Nedenleri
Patili dostlarımız olan kedilerde anksiyete sorununun ortaya çıkmasında pek çok nedenden söz etmek mümkündür. Bu durum çoğunlukla çevresel değişikliklere veya kedinin güvenlik algısını sarsan olaylara bağlı olarak keşfedilir. En yaygın nedenlerin başında tahmin edileceği üzere orta ve uzun vadeli ayrılıkları sıralayabiliriz. Kediler sahipleri ile yoğun şekilde bir bağ kurarlar. Bu bağ onların kendilerini güvende hissetmelerini sağlar. Uzun süre yalnız bırakılmaları neticesinde evin sahibinin bir daha geri gelmeyeceğini düşünebilirler. Bu yoğun stres durumu yavru kedilerde daha da baskındır. Diğer bir önemli etken de çevresel bazlı değişimlerdir.
Yukarıda da vurguladığımız üzere taşınma, evde mobilyaların yerinin değiştirilmesi, yeni bir evcil hayvanın ya da bebeğin aileye katılması kediler için büyük bir stres kaynağıdır. Yüksek sesler ve travmatik deneyimler, sosyal açıdan gelişen eksiklikler ya da genel sağlık sorunları da anksiyete sorununa zemin hazırlayabilmektedir.
Sizin için küçük bir değişiklik, kediniz için dünyasının yıkılması anlamına gelebilir.
Kedilerde Anksiyete Belirtileri
Kediler anksiyete problemi yaşadıklarında, bunu davranışları veya günlük alışkanlıklarındaki değişikliklerle dışa vururlar. Anksiyete belirtileri kediden kediye farklılık gösterebilir. Yine de genel olarak hem davranışsal hem de fiziksel sinyallerle rahat bir şekilde fark edilir.
İlk fark edilen belirtilerden biri davranışsal değişikliklerdir. Kediler anksiyete yaşadığında sürekli saklanmaya çalışırlar. Bu süreçlerde çok daha az oyun oynama eğilimi gösterirler. Aynı şekilde sahibine karşı epey mesafeli davranabilir. Bazı kediler ise tam tersi şekilde aşırı ilgi isteyebilirler ve sürekli miyavlayabilirler. Bir diğer yaygın belirti aşırı temizlik davranışıdır. Kediler kendilerini temizlemeyi çok sever, ancak anksiyete yaşayan bir kedi bu davranışı takıntı haline getirir.
Anksiyete aynı zamanda fiziksel belirtilerle de kendini gösterebilir. İştah kaybı, kusma, ishal, aşırı tüy dökme ve kilo kaybı en sık karşılaşılan bulgular arasındadır.
Davranışsal açıdan en dikkat çekici belirtilerden biri de agresyondur. Normalde sakin bir kedi, anksiyete nedeniyle ısırma veya tırmalama gibi saldırgan davranışlar gösterebilir.
Söz konusu belirtileri fark ettiğinizde veteriner hekimle irtibata geçmenizde yarar olacaktır
Kliniğimizde Anksiyete Teşhisini Nasıl Koyuyoruz?
Kliniğimize anksiyete şüphesiyle gelen bir dostumuz için ilk adımımız, sizi dinlemektir. Kedinizin davranışlarındaki değişimleri, yaşam alanındaki yenilikleri ve belirtilerin ne zaman başladığını detaylıca öğreniriz.
Ardından, bu davranışların altında yatan olası fiziksel rahatsızlıkları (ağrı, hormonal dengesizlikler vb.) elemek adına kapsamlı bir fiziki muayene gerçekleştiririz. Gerekli gördüğümüz durumlarda kan tahlilleri gibi ek tetkiklerle altta yatan tıbbi nedenleri tamamen dışlarız.
Fiziksel bir sorun bulunmadığında, topladığımız tüm davranışsal bilgiler ışığında anksiyete teşhisini koyar ve en doğru tedavi yolunu sizinle birlikte çizeriz.
Kedilerde Anksiyete Tedavisi
Kedilerde anksiyete tedavisi, genel olarak davranışsal düzenlemeler ve gerektiğinde de tıbbi destekle yürütülen çok kapsamlı bir süreci ifade eder. Unutulmamalıdır ki her kedinin kişiliği, yaşam koşulları ve kaygı düzeyi birbirinden farklıdır. Tedavideki temel amaç, kedinin kaybettiği güven duygusunu yeniden kazandırmak ve strese yol açan unsurları ortadan kaldırmaktır. Tam da bu nedenle kaygıya yol açan nedenlerin somut şekilde saptanması gerekir.
Davranışsal terapiler tedavinin önemli bir parçasıdır. Kedinin günlük rutinini korumak, oyun ve egzersizle zihinsel olarak meşgul olmasını sağlamak, kaygının büyük ölçüde azalmasına yardımcı olacaktır.
Bazı özel durumlarda, veteriner hekim kontrolünde ilaç tedavisi gerekebilir. Özellikle çok daha şiddetli anksiyete yaşayan veya davranış bozuklukları gelişen kedilerde antidepresan ya da anksiyolitik ilaçlar tercih edilebilir.
Onun güvenini yeniden kazanmak, iyileşme yolundaki en değerli adımdır.
Kedi Anksiyetesini Azaltmak İçin Evde 'Güvenli Alan' Nasıl Oluşturulur?
Kedinize, kendini tamamen güvende hissedeceği ve stresten uzaklaşabileceği kişisel bir sığınak yaratmak, iyileşme sürecinin en önemli adımlarından biridir. Bu alan, evin sakin bir köşesinde, örneğin üzeri örtülü bir yatak veya yan yatırılmış bir karton kutu olabilir. İçine onun en sevdiği yumuşak battaniyeyi sererek kendi kokusuyla rahatlamasını sağlayın.
Bu özel alana kimsenin müdahale etmemesi, özellikle de o oradayken rahatsız edilmemesi çok önemlidir. Mama ve su kabını bu alana yakın bir yere koyarak, kendini savunmasız hissettiği anlarda bile temel ihtiyaçlarını korkmadan karşılamasına yardımcı olabilirsiniz. Bu sığınak, onun için dünyanın geri kalanından soyutlanabildiği bir kale olacaktır.
